Medya ve Sağlık

Medya ve Sağlık

Akşam ciddi bir haber kanalını seyrediyorum, çocuklarda diyabetle ilgili bir haber, çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanı olduğu anlaşılan ve muhtemelen özel bir hastanede çalışan bir hekim arkadaşımızla çocuklarda görülen diyabetle ilgili ayaküstü bir söyleşi yapılıyor. Ya çok hazırlıksız ve ayaküstü bir söyleşi ya da hekim arkadaşımız çocuklarda diyabet konusunda yeterli bilgiye sahip değil. Çünkü söylediklerinin neredeyse %80’ni yanlış bilgiler içeriyor. Verilen mesajlar yanlış ya da yanlış anlaşılmaya çok müsait. Halbuki devir artık eski devir değil. Önceleri sayıları oldukça az olan konunun uzmanı Çocuk Endokrinoloji uzmanlarına her yerde ulaşmak mümkün. Konu ile ilgili birden fazla dernek de var, onlardan bilgi almak da oldukça kolay. O zaman böyle önemli bir konuda neden yetkin olmayan bir arkadaşımızın bilgisine başvuruluyor sorusu geliyor karşımıza, kolaycılık mı yoksa arkasında başka amaçlar mı var? Takdiri sizlere bırakıyorum.

Bu tür durumlarla aslında her gün karşılaşıyoruz. Aynı eskiden ramazan aylarında aykırı hocaların sürekli televizyon ekranlarını işgal etmeleri gibi, tıp ile ilgili konularda da aykırı söylemleri olan, sansasyonel yorumlar yapan ama o konuda yetkinliği tartışılır kişiler ekranlarda ve gazetelerde boy gösterip halkı yanlış bilgilendiriyor. Sonra da onların söyledikleri yanlışları temizlemek kolay olmasa da hastanelerde çalışan uzman hekim arkadaşlarımıza düşüyor. Bazen hastaneye getirilmiş ancak tamamen normal olan bir çocuğun ailesini dakikalarca çocuğunun normal olduğu konusunda ikna etmeye çalışıyorsunuz, çünkü ailelerin kulaktan dolma fikirlerle kafası dolu, bazı konularda sabit fikirli geliyorlar. Biliyorsunuz ki çoğu sizin konuşmanızla da ikna olmuyor, doktor doktor geziyor. Bu meslek yaşamımızda sıkça karşılaştığımız bir durum.
İşte bu yüzden medyanın sorumluluğu çok büyük. Halkın yanlış yönlendirilmesi çok ciddi sonuçlara neden olabiliyor. Çünkü sağlık, reytinglerin oyuncağı olamayacak kadar önemli bir konu. Sırf sansayonel haber yapacağız diye insanları telaşlandırmanın, yanlışlara yönlendirmenin anlamı yok.

İşte başımıza gelen başka bir örnek.

Diyabetle ilgili ilk halka yönelik toplantılarımızdan birini yapıyoruz. Yerel ve ulusal basın büyük ilgi gösteriyor. Diyabetle ilgili sordukları sorulara cevaplar vermeye çalışıyorum. Ama verilen bilgilerle pek ilgilenilmiyor. Israrla sorulan sorular hep sansasyonel haber amaçlı. “Diyabet sıklığı bölgemizde yüksek mi?, bir diyabet patlaması var mı?” türünden. İllaki bir patlama olacak yani. Israrla başka yöne çekmek istiyorum ama ertesi gün çıkan bir gazetenin manşetini görünce şok oluyorum “ürkütücü gerçek: bölgemizde diyabet sıklığında korkunç artış” şeklinde. Ne böyle bir artışa dair elimizde pozitif bir bilgi var ne de böyle bir diyabet patlaması var. Böyle bir demecim yok, bununla ilgili elimizde bilimsel veriler yok, böyle olduğunu da düşünmüyorum. Ama manşet bu şekilde. O gün bugündür basına bir demeç vereceksem yazılı vermeye gayret ediyorum. Yine de sorunlarla karşılaşabiliyoruz, en azından elimizde hukuki bir delil olması açısından önemli.

Yıllarca hekimlik mesleğinin değerinin halkın gözünde küçük düşürülmesinde medyadaki bazı programların büyük katkısı oldu. Yıllarca hekim başarılarından ziyade, meslekteki çürük elmaların sürekli gözler önüne serilmesinin devlet ricalimizin bile hekimlerimiz hakkında yanlış düşüncelere yol açtığını düşünüyorum. Düşünün eğer hekime şiddet hakkıyla medyada menfi olarak yer alsaydı bugün bu durumlarla karşılaşır mıydık acaba.

Değinmeden geçemeyeceğim, diğer önemli bir konuda reyting rekorları kıran dizilerdeki sağlık sahneleri. Milyon dolarlar harcanan ve izlenme rekorları kıran dizilerin acaba bir sağlık danışmanı tutacak paraları yok mudur merak ediyorum. O kadar komik sahneler yapılıyor ki burada saymakla bitmez. Halk anlamıyor diye bu kadar acımasız olunmamalı diye düşünüyorum. Sonuçta bu kadar çok izleneni olan dizilerin sağlık gibi önemli konularda halka önemli ve doğru mesajlar vermesi gerektiği konusunda hemfikirim.

Medya bir anda insanı göklere de çıkarabiliyor, bir anda yerin dibine de sokabiliyor. Belli konuma gelmiş ve medyayla yakın ilişkili olmak zorunda olan kişilerin profesyonel destek almaları şart. Medya ve özel sağlık sektörü arasındaki ticari ilişkilerin mutlaka sınırlandırılması, belli kurallara bağlanması gerekiyor.

Medyadaki sağlık haberleri insanların hayatlarını gerçekten önemli ölçüde etkileyebiliyor. Toplumumuzun sağlıkla ilgili konularda bilinçli olmadığı ve bilgi yetersizliği olduğu bir gerçek. Verilen yanlış mesajlar, yanlış yönlendirmelere, tedavi gecikmelerine, hastalıklar oluşmasına yol açabiliyor. Bu nedenle medyada sağlık haberciliği büyük sorumluluk gerektiriyor. Bu konuda sorumluluk sahibi kurumlarımızın belirleyici ve müdahil olmaları çok önemli.

Prof. Dr. Bumin N. DÜNDAR

3 thoughts on “Medya ve Sağlık

  • 21 Kasım 2012 tarihinde, saat 13:25
    Permalink

    Sevgili Bumin,
    Yazını dikkatle okudum ve her cümlesine aynen katılıyorum. Bizler bu işin uzmanı olarak yıllarca televizyonlara, radyolara ve yazılı basına çıkmadık, gelen teklifleri bir bahane bulup red ettik. Ancak ben yaklaşık 5-6 yıldır biraz seçici olmak kaydıyla mümkün olduğu kadar yazılı ve görsel basında yer almaya başladım.Ama biliyorumki Türkiye’de çok önemli üniversitelerin pediatrik Endokrinoloji bilim dalı başkanlarından daha bir kez bile televizyona ya da gazeteye çıkmamış olanlar var.Keşke herkes bizim gibi düşünse ve ortalık bu konuda yeterli bilgisi olmayan kişilere kalmasa. Ama dediğim gibi burada suç biraz da biz pediatrik endokrin uzmanlarında. Program yapmak isteyen elindeki 2-3 adresten veya telefondan uzmana ulaşmaya çalışıyor ama hepsinden red cevabı alınca onlar da işin kolayına kaçıp daha önce bildikleri, onları hiçbir zaman kırmayan kişilere yöneliyorlar. Bir de güzel bir başlık bulunursa deymeyin keyiflerine.
    Sağlıklı günler dileklerimle….
    Doç.Dr.Ergun Çetinkaya

    Yanıtla
  • 30 Aralık 2012 tarihinde, saat 13:40
    Permalink

    07 ocak 2013 de hasta bakıyormusunuz

    Yanıtla
  • 2 Ocak 2013 tarihinde, saat 21:45
    Permalink

    07 ocak 2013 de hasta bakıyormusunuz acil cevap verebilirmisiniz

    Yanıtla

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir